Havacılık ile ilgili tatsız olayların ortak özelliklerinden biri, “genellikle stall olarak adlandırılan anormal durum” kelimesinin hikayenin de bir yerinde yer almasıdır. Stall nedir ? Uçak neden Stall’a girer?
Stall Nedir?
Fizik kanunlarına göre atmosferde yerden yükseldikçe basınç azalır. Bu nedenle, seyir sırasında uçak kanadının üst yüzeyi ile alt yüzeyi arasında bir basınç farkı oluşur. Hava, kanat üzerinden uçar; taşıdığı basınç, alt yüzeyinden geçen havadan daha düşüktür. Bu durum uçakta bir taşıma kapasitesi yaratır ve onu yukarı doğru iter. Aslında uçağın yerçekimi etkisiyle havada kalmasının esası burada yatmaktadır.
Uçak kanatlarının bir hücum açısı vardır ve bunu uçuş sırasında havayla buluştukları açı olarak özetleyebiliriz. Herhangi bir nedenle hücum açısı artırıldığında, kanadın üst ve alt yüzeyleri arasında vorteks ayrımı oluşur. Hücumun potansiyel açısı artmaya devam ettiği sürece, belli bir değere ulaşıldığında ise bu akım ayrımı kanadın taşıma kapasitesi oluşturmasını da engelleyecektir. Diğer bir deyişle, uçağın hızı, havada dengeyi sağlayabilecek minimum hızdan daha düşüktür.
Motor ne kadar güçlü olursa olsun, bir uçağın kanatları yük taşıma kapasitesini üretemediğinde, uçak havada kalamaz ve düşmeye başlar, dolayısıyla da uçan bir cisim olma özelliğini kaybetmiş olur.
Uçak Stall’ından Nasıl Kaçınılır?
Her stall durumunun kendine özgü farklı koşulları olmasına rağmen, stall durumundan kurtulmaları için pilotlara verilen genel tavsiye, uçağın burnuna bastırmaktır. Sonuç olarak, hücum açısı azalır ve uçağın hızı artar. Elbette bu yöntemlerin işe yaraması için belli bir yükseklikte seyir yapmak gerekiyor. Hala kalkmakta olan uçak bir stall’a girerse, pilotun uçağı kurtarma olasılığı büyük ölçüde azalacaktır.
Sık sık söylediğimiz gibi, bu fotoğraftaki dört çekim kuvvetini dengeleyen şey, devasa bir ağırlığa sahip dev bir uçağın kuş gibi uçmasını sağlayan şeydir. Burada, stall ile kastettiğimiz, uçağın uçuşunun dört temel kuvvetinden en az birinin dengesiz olduğu ve uçağın hava akışının dengeli olmadığı anlamına gelir.
