Stall diğer adıyla perdövites akışkanla hareket eden cisimlere etki eden taşıma kuvveti, uçağı yukarı doğru bastırır. Uçak kanatlarındaki hücum açılarının kritik değeri geçmesi veya tamamen yok olması durumunda stall meydana gelir. Bu da cismin akışkan içerisinde tutunamaması anlamına gelir. Hız düşmesi olarak bilinen bu durum havacılıkta beklenmedik bir durumdur ve tehlikelidir. Perdövites nedir , nasıl meydana gelir?
Perdövites Nedir ? Nasıl Meydana Gelir?
Minimum uçuş hızı göz önüne alındığında bu hızın düşmesi, stall olarak adlandırılır. Uçağın stalla girmesi kanatların kaldırma kuvveti sağlayamaması ve spin atarak düşmeye başlaması sonucunda meydana gelir.
Uçak kanatlarının seyir halindeyken belirli açılarda olması gerekir. Bu hücum açısının arttırılması ise kanatların alt ve üst yüzeylerinde girdap ve akım sorunu yaratır. Kanatlar arasındaki girdapların titreşim seviyeleri belli bir düzeye geldiğinde taşıma kuvveti azalır ve uçak minimum hızın altına düşer. Havadaki dengesini koruyamayan uçakların hızları da bu nedenle düşer ve stall meydana gelir.
Perdövites Nasıl Engellenir?
Stall tehlikesine karşı uçaklarda otomatik lövye vardır ve stall durumunu yönetmek için kullanılır. Yönetilen sistemler stall trip, burkulmuş kanat, değişen kesitli kanatlar, levye sarsıcı ve levye iticidir. Kanatların kökündeki ince plakalar, hücum açılarının bulunduğu bölgedeki havayı dengesiz hale getirerek stalla sebep olur. Yönetilen bu sistem stall triptir. Burkulmuş kanatta ise kanat kökü, kanat ucuna uygun olacak bir seviyeye ayarlanır. Uçakların tamamında yer almayan ve yüksek hızlar için kullanılan kanat kesitleri ise değişen kesitli kanatlar ile yönetilir. Levye sarnıcı sistemi, stall anında pilotun levyesini sararken levye itici de pilotu stall olması durumunda uyarır. Müdahale edilmediği durumlarda levye kendiliğinden hareket ederek uçak burnunu yere yöneltir.
Perdövitese sebep olan birçok faktör vardır. Bunlar yatış açısı, türbülans, ağırlık, uçak aerodinamiği, flaplar, süratsiz kalma ve buzlanma olarak sayılabilir. Türbülans, uçakların normal stall hızından daha yüksektir ancak yine de sorun yaratır. İniş sırasında meydana gelen hava türbülansı uçağı stalla sokabilir. Uçakların ağırlıklarına göre de stall tehlikesi değişebilir. Aynı zamanda uçaklarda oluşan buzlanmalar, hava akımını etkileyeceğinden stalla neden olur.
